Chrzanów uczcił pamięć o Katyniu

     Dzień pamięci o Katyniu w Chrzanowie 7. kwietnia był niezwykła manifestacją patriotyzmu przypominającą takie obchody w okresie międzywojennym. Zgromadził kilkaset osób związanych z rodzinami katyńskimi, instytucjami publicznymi i szkołami. Były władze samorządowe różnych szczebli, kombatanci ze Światowego Związku Żołnierzy AK, oddz. Chrzanów i Związku Kombatantów i Byłych Więźniów Politycznych oddz. w Chrzanowie oraz Związku Inwalidów Wojennych w Chrzanowie oraz poczty sztandarowe: kompani honorowej oddziałów prewencji Komendy Wojewódzkiej Policji w Krakowie, strażaków Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Chrzanowie, harcerzy Komenda Hufca ZHP i ZHR w Chrzanowie, I LO im. Stanisława Staszica, II LO im. Kamila Krzysztofa Baczyńskiego, SP nr 8 im. Szarych Szeregów, SP nr 10 im. Armii Krajowej, PG nr 2 im. J. Korczaka. Na uroczystości obecni byli również dowódcy i żołnierze Jednostki Wojskowej z Libiąża, funkcjonariusze Komendy Powiatowej Policji w Chrzanowie, funkcjonariusze Służby Więziennej z ZK w Trzebini, duchowieństwo, młodzież, Chór Męski „Żaby” oraz organizujący obchody 70. rocznicy zbrodni katyńskiej dyrekcja i pracownicy Muzeum w Chrzanowie, dla których ważna jest pamięć o bohaterach z Katynia.

     Koncelebrowana msza św. w kościele  św. Mikołaja w Chrzanowie w intencji ofiar zbrodni katyńskiej z Chrzanowa: Franciszka Piekarskiego, Jana Oczkowskiego, Włodzimierza Strady i Emila Stacha rozpoczęła rocznicowe obchody. Kazanie będące piękną lekcją patriotyzmu wygłosił ks. Tadeusz Isakowicz – Zaleski. Nabożeństwo od strony muzycznej uświetnił Chór Męski „Żaby” i grający na trąbce muzyk Zdzisław Mucha. Po mszy nastąpił przemarsz do Parku Miejskiego w Chrzanowie przy ul. Mickiewicz (naprzeciwko Muzeum), gdzie o godz. 13,00 miała miejsce druga część uroczystości. „Jest to pierwsza w Chrzanowie tak duża uroczystość związana z rocznicą zbrodni katyńskiej. Myślę, że wolno mi będzie, w imieniu katyńczyków, wyrazić płynącą z serca wdzięczność, za świadectwo Państwa obecności podczas dzisiejszych obchodów 70. rocznicy śmierci polskich oficerów, funkcjonariuszy policji i służb mundurowych w Katyniu, Charkowie i Miednoje – powiedział dyrektor Muzeum witając licznie zgromadzonych mieszkańców Chrzanowa i gości. W wystąpieniu inaugurującym rocznicowe obchody burmistrza Miasta Chrzanowa Ryszarda Kosowskiego stwierdził: „My mieszkańcy Chrzanowa jak i władze samorządowe, wpisując się w te obchody, pragniemy również oddać hołd naszym bohaterom pochodzącym z Chrzanowa i ziemi chrzanowskiej. Winni jesteśmy tę pamięć ich przelanej krwi jak i rodzinom katyńczyków, które pozostały bez mężów i ojców, a Polska bez najlepszych synów”.

     Nie mogło zabraknąć na uroczystości przedstawiciela rodzin pomordowanych katyńczyków. Z Warszawy przyjechał ur. w 1932 r. Maciej Piekarski syna mjr Franciszka Piekarskiego, który ostatni raz widział swojego ojca, gdy miał 8 lat. Głos zabrał też prezes Światowego Związku Żołnierzy AK oddz. Chrzanów Henryk Pawela.

     Po przemówieniach nastąpił apel pamięci 35 oficerów WP i Policji Państwowej oraz rezerwistów z przedwojennego powiatu chrzanowskiego zamordowanych na Wschodzie i pochowanych w Katyniu, Charkowie i Miednoje. Apel przeprowadził oficer prasowy chrzanowskiej Policji asp. sztab. Robert Matyasik wraz z kompanią honorową policyjnego oddziału prewencji z Krakowa pod dowództwem asp. sztab. Bogdana Bartyzela. Następnie Teresa Tlałka z Chrzanowa - córka siostry mjr Fr. Piekarskiego przedstawiła biogram mjr Franciszka Piekarskiego zamordowanego w Katyniu. Biogram przodownika policji Jana Oczkowskiego pochowanego w Miednoje przedstawiła żona Edmund Oczkowski z Chrzanowa - bratanka zamordowanego policjanta. Z kolei biografię porucznika rezerwy Emila Stacha zamordowanego w Charkowie miała przedstawić poetka Lucyna Szubel z Chrzanowa, przyjaciółka Aliny Stach córki porucznika Stacha, ale przed uroczystością znalazła się w szpitalu. Tekst biograficzny L. Szubel w „Kronice Chrzanowskiej” odkrywający niezwykłą postaci Emila Stacha z Chrzanowa był dla nas inspiracją do zorganizowania chrzanowskich uroczystości sadzenia dębów pamięci. Alina Stach z Chrzanowa - córka porucznika, nie doczekała tej uroczystości, gdyż mimo ofiarnej opieki rodziny Suknarowskich, zmarła w ubiegłym roku 1. września. Stąd biogram por. Stacha przedstawiła dalszą krewną państwa Stachów Maria Spiss z Krakowa, która jest prawnuczką stryjeczną porucznika (było to bratanek prababki). Biografię ostatniego chrzanowianina podporucznika rezerwy Włodzimierza Strady zamordowanego w Katyniu przedstawił Aleksander Babiński pracownik Muzeum, który pomagał w gromadzeniu dokumentacji o pomordowanych. Po przedstawieniu biografii nastąpiło posadzenie 4. dębów pamięci poświęconych pomordowanym, przez co Chrzanów wpisał się w ogólnopolską akcję Stowarzyszenia „Parafiada” pn. „Katyń… ocalić od zapomnienia”, mającą na celu posadzenia 22 tys. drzew poświęconych oficerom WP i funkcjonariuszom służb mundurowych zamordowanych w 1940 na Golgocie Wschodu.

     Posadzenia dębu pamięci poświęconego mjr Fr. Piekarskiemu nastąpiło przez jego syna - Macieja Piekarskiego z Warszawy i Tadeusza Kurka z Chrzanowa syna siostry majora, a także kapitana Wojciecha Olejarza z-cę dowódcy jednostki Wojska Polskiego z Libiąża. Katyński dąb pamięci Jana Oczkowskiego przodownika Policji posadzili jego bratankowie Tadeusza i Edmunda Oczkowscy z Chrzanowa oraz komendant powiatowy Policji w Chrzanowie mł. insp. Tomasz Zając. Dąb pamięci por. Emila Stacha (najbliższą przedstawicielką rodziny porucznika jest wnuczka stryjeczna Grażyna Zaufal z Warszawy, która nie mogła przyjechać do Chrzanowa) posadziła dalsza krewna por. Emila Stacha dr Anna Spiss z Krakowa oraz jej córka Maria, a także Piotr Majcherczyk prezesa Fabloku - Pierwszej Fabryki Lokomotyw w Polsce, w której Emil Stach pracował przed wojną. Ojciec ppor. WP Włodzimierza Strady wyjechał z Chrzanowa w czasie I wojny i nie ma on w Chrzanowie żadnej rodziny, dlatego posadzenie dębu pamięci jemu poświęconego dokonał burmistrza Chrzanowa Ryszard Kosowski oraz przedstawiciele służb mundurowych: komendant powiatowy PSP w Chrzanowie mł. brygadier Marek Bębenek i z-ca dyrektora ZK w Trzebini mjr Jan Graboń.

     Pomysłodawcą stworzenia symbolicznej tablicy pamiątkowej w Chrzanowie upamiętniającej, tych którzy leżą w mogiłach Katynia, Charkowa i Miednoje oraz autorem projektu był dyrektor chrzanowskiego Muzeum, a ekspresowego wykonanie tablicy podjął się zakład kamieniarstwa artystycznego Krzysztofa Ziębińskiego z Chrzanowa. Jest to tablica podwójnie symboliczna – symbolizuje, tych którzy zginęli i są pochowani na obczyźnie a zarazem jej kształt urwanej płyty granitowej, w naszym zamierzeniu miał symbolizować dramat przerwanego niespodziewanie życia. Stopnie wojskowe na tablicy pozostawione zostały takie z jakimi zginęli w Katyniu mimo iż prezydent RP Lech Kaczyński w 2007 r. awansował 14.000 polskich oficerów na wyższe stopnie.

     Oficjalnego odsłonięcie tablicy ofiar zbrodni katyńskiej z Chrzanowa dokonał burmistrz miasta Chrzanowa Ryszard Kosowski, przybyły z Warszawy syna Franciszka Piekarskiego Maciej, Edmund Oczkowski przedstawiciel rodziny Jana Oczkowskiego oraz Anna Spiss z Krakowa (prawnuczka stryjeczna) krewna Emila Stacha. Na tablicy umieszczony został napis: „† IN MEMORIAM. OFIAROM ZBRODNI KATYŃSKIEJ Z CHRZANOWA: przod. PP Jan Tomasz Oczkowski 18.12.1895 – 04.1940 TWER-MIEDNOJE, mjr dypl. WP Franciszek Marek Piekarski 7.10.1900 – 1940 KATYŃ, por. rez. WP Emil Antoni Stach 10.01.1897 – 19.04.1940 CHARKÓW, ppor. rez. WP Włodzimierz Felicjan Strada 16.02.1911 – 1940 KATYŃ. W 70. rocznicę Zbrodni Katyńskiej 7.04.2010 Mieszkańcy Chrzanowa”.

     Na koniec ks. Roman Sławeński proboszcz parafii św. Mikołaja pomodlił się za zamordowanych katyńczyków z Chrzanowa i przedwojennego powiatu chrzanowskiego oraz poświęcił symboliczny obelisk poświęcony pamięci ofiar Katynia. Wierzymy, że tablica katyńska ubogaci na trwałe przestrzeń publiczną naszego miasta oraz pamięć i świadomość mieszkańców Chrzanowa.

     Dopełnieniem uroczystości był niezwykły i wzruszający spektakl słowno-multimedialny w Sali Marmurowej USC przygotowany przez uczniów I Liceum Ogólnokształcącego w Chrzanowie pt.” Katyń. Zostały po Was nie tylko guziki”. Przygotowała go polonistka Małgorzata Filipczak. Dzięki temu zaangażowaniu młodzieży pamięć o bohaterach z Katynia, Charkowa i Miednoje zostanie utrwalona i przeniesiona na dalsze pokolenia.
 
     Nikt z nas nie przypuszczał, że za 3 dni wydarzy się tragedia na niespotykaną w historii Polski i świata skalę, przez co Katyń nabierze dla nas niezwykłego, podwójnego symbolu. Szybko, w czasie żałoby narodowej, tablica katyńska stała się miejscem składania kwiatów i palenia zniczy poświęconych 96. ofiarom katastrofy prezydenckiego samolotu pod Smoleńskiem. Równie szybko z inicjatywy burmistrza Kosowskiego zrodził się pomysł postawienia 3. maja bliźniaczej tablicy poświęconej ofiarom „drugiego Katynia”.

Zbigniew Mazur
Dyrektor Muzeum w Chrzanowie

70 rocznica zbrodni katyńskiej w Chrzanowie

Przygotowania do uroczystości rozpoczęły się w grudniu 2009 roku.  Prowadząc prace przygotowawcze, nawiązano współpracę między innymi z Urzędem Stanu Cywilnego w Chrzanowie, Archiwum Państwowym w Bydgoszczy oraz Archiwum Uniwersyteckim Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.
Poszukując informacji o ofiarach pochodzących z ziemi chrzanowskiej, skontaktowano się ponadto z Radą Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, od której uzyskano ważne informacje, które pomogły w zestawieniu listy pomordowanych chrzanowian. Po zebraniu tych informacji nawiązano współpracę z Komendą Powiatową Policji w Chrzanowie, która zajęła się przygotowaniem zabezpieczenia uroczystości pod względem bezpieczeństwa, wystawienia przez Oddziały Prewencji z Krakowa kompanii honorowej oraz przygotowaniem apelu poległych.
 Zaplanowane na dzień 7 kwietnia 2010 roku uroczystości rozpoczęły się mszą św. za pomordowanych celebrowaną w kościele św. Mikołaja przez ks. Tadeusza Isakowicza Zaleskiego. Po wysłuchaniu mszy uczestnicy uroczystości wraz z pocztami sztandarowymi
i wystawioną przez Oddziały Prewencji z Krakowa kompanią honorową policji przemaszerowali do Parku Miejskiego, w którym odbyła się dalsza część uroczystości. Nastąpiły przemówienia okolicznościowe dyrektora Muzeum Zbigniewa Mazura, burmistrza Chrzanowa Ryszarda Kosowskiego i Macieja Piekarskiego – syna zamordowanego w Katyniu majora Franciszka Marka Piekarskiego. Po przemówieniach apel poległych prowadzony przez oficera prasowego Komendy Powiatowej w Chrzanowie Roberta Matyasika przy asyście kompanii honorowej Oddziałów Prewencji z Krakowa dowodzonej przez Bogdana Bartyzela. Po apelu poległych nastąpiło odczytanie biogramów zamordowanych.
Biogram Franciszka Marka Piekarskiego przedstawiła Teresa Tlałk- siostrzenica zamordowanego.
Biogram Jana Tomasza Oczkowskiego przedstawił bratanek zamordowanego Edmund Oczkowski.
Życiorys Emila Antoniego Stacha odczytała jego praprawnuczka stryjeczna Maria Spiss
Jako, że w Chrzanowie nie pozostali żadni krewni Włodzimierza Felicjana Strady jego biogram przedstawił pracownik muzeum Aleksander Babiński.
Po przedstawieniu biogramów przystąpiono do sadzenia Dębów Pamięci.
Dąb poświęcony majorowi Piekarskiemu posadzili Maciej Piekarski, Tadeusz Kurek- siostrzeniec zamordowanego i zastępca  dowódcy Jednostki Wojskowej z Libiąża kapitan Wojciech Olejarz.
Dąb poświęcony Janowi Tomaszowi Oczkowskiemu posadzili Edmund i Tomasz Oczkowscy – bratankowie zamordowanego oraz młodszy inspektor Tomasz Zając – Komendant Powiatowy Policji w Chrzanowie.
Dąb poświęcony pamięci Emila Stacha posadzili Anna Spiss, Maria Spiss oraz Piotr Majcherczyk  - prezes Fabloku.
Ostatni, czwarty dąb Włodzimierzowi Stradzie posadzili burmistrz Ryszard Kosowski, młodszy brygadier Marek Bębenek – Komendant Powiatowy PSP oraz zastępca dyrektora Zakładu Karnego w Trzebini Jan Graboń.
 Następnie odsłonięto tablicę pamiątkową z nazwiskami zamordowanych. Odsłonięcia dokonali Ryszard Kosowski, Maciej Piekarski, Edmund Oczkowski oraz Anna Spiss.
Uroczystości zakończył, przygotowany przez uczniów I L.O. im. S. Staszica, spektakl „Katyń. Zostały po was nie tylko guziki”.