W piątek 3.06.2011 r. w miało miejsce otwarcie ogrodu geologiczno-orientalnego przy Oddziale Wystaw Czasowych „Dom Urbańczyka”. Otwarcie zostało połączone z nadaniem patronatu dr. Mariana Kuca oraz odsłonięciem tablicy mu poświęconej. Na uroczystości zgromadziło się bardzo wiele osób. Wśród obecnych byli: siostra zmarłego Doktora, prof. Ryszard Ochyra z instytutu Botaniki PAN w Krakowie (Bryolog – specjalista od mszaków, następca dr. Mariana Kuca) oraz burmistrz Miasta Chrzanowa Ryszard Kosowski.

fot. Kamil Bogusz

Kartki z życiorysu dr. Mariana Kuca
    

     Urodzony 26 marca 1932 roku w Chrzanowie. Swoje pochodzenie określił jako typowo drobnomieszczańskie. Rodzinę określił jako niezamożną, ale samodzielną finansowo.
Przodek jest wspominany w monografii Pęckowskiego, jako żyrant czeku dla miasta Chrzanowa udzielonego w latach 20. dziewiętnastego wieku.
     Jego edukacja podstawowa przypadła na lata II wojny światowej – 1940 – 1946. Szkoły w Krzeszowicach, Chrzanowie w tym edukacja konspiracyjna. W tym czasie udzielał się w Szarych Szeregach. Równocześnie rozwijał pasję przyrodniczą.
Wykształcenie średnie przypadło na lata 1946 – 1951. Uczył się w gimnazjum i liceum w Chrzanowie. Wówczas ugruntował swoje zainteresowania przyrodą a mszakami w szczególności.
     Wykształcenie wyższe odbył w latach 1951 – 1956 Uniwersytet Jagielloński. Wówczas poza realizacją programu studiów rozwija swoje zainteresowania mszakami oraz geologią. Prowadzi również nadprogramowe badania terenowe. Pierwsza publikacja naukowa rok 1955. W 1956 roku ukazały się opracowane przez niego Mchy Wyżyny Śląskiej.
     Pierwsza praca – W latach 1956 – 1966 pracuje w Instytucie Botaniki PAN w Krakowie. Tutaj się doktoryzuje. Najważniejsze osiągnięcie naukowe z tego okresu to „Briogeografia Wyżyn  Środkowo Polskich.”. w tym okresie bierze udział w Wyprawach na Spitsbergen, nawiązuje kontakty międzynarodowe. Wszystkie polskie zbiory polarne opracowuje w ówczesnym Leningradzie.
     W 1965 roku otrzymuje stypendium z NRC z Ottawy. (National Reserch Council w Ottawie). W 1966 roku definitywnie opuszcza Polskę po serii niefortunnych zdarzeń IB PAN w Krakowie przeprowadzając się do Kanady. Tutaj prowadzi badania, opracowuje własne zbiory, bierze udział w wyprawach naukowych. W 1968 roku podejmuje ostateczną decyzję o pozostaniu w tym kraju. W 1973 roku zdecydowanie otrzymuje obywatelstwo kanadyjskie. Jednocześnie nie zrzeka się obywatelstwa polskiego.
     Ponadto w latach 1976 – 1982 pracował w branży budowlanej w celu zapewnienia sobie stabilizacji finansowej. W tym też okresie intensywnie pracuje naukowo. Od 1977 roku z własnych oszczędności finansuje swoje badania mszaków w Afryce, Ameryce Środkowej i Południowej oraz na wyspach Pacyfiku. Jednocześnie odbywa wyprawy polarne.
     Do Chrzanowa po raz pierwszy powrócił w 1990 roku. W 1992 roku zorganizował wystawę Zanim Ustąpił lodowiec oraz powołał Chrzanowskie towarzystwo Araukarytowe. Jednocześnie w latach 1993 – 1996 prowadził budowę Muzeum Geologicznego pod Otwartym Niebem. Przyjmuje się, że rok 1994 stanowi datę oficjalnego udostępnienia tej ekspozycji społeczeństwu.
     Wielokrotnie przekazywał swoje zbiory do naszej placówki. W 2005 roku przed swoim, jak zapowiadał definitywnym powrotem do Kanady zdeponował sporą część swoich kolekcji geologicznych oraz książek. 3 marca 2009 roku formalnie przejęliśmy 182 rodzaje skał i minerałów. Ostatnim przekazanym osobiście okazem był araukaryt. Stało się to 10 października 2010 roku na parę dni przed wyjazdem do Kanady.
Od tego czasu wielokrotnie rozmawialiśmy telefonicznie snując plany na przyszłość. Jego śmierć 19 marca 2011 roku była wielkim zaskoczeniem.
     Zarówno warunki materialne w jakich przyszło mu zdobywać swoje wykształcenie, oraz wydarzenia, które do dziś w pewnych kręgach uważa się za czarną kartę w dziejach Instytutu Botaniki PAN w Krakowie, a które później skutkowały licznymi sukcesami międzynarodowymi uzasadniają w pełni umieszczenie pamiątkowej tabliczki na pomniku, którego dewiza brzmi – Per Aspera ad Astra. Każdy, kto będzie się zajmował mszakami zetknie się z jego nazwiskiem.
    

PS. W związku z przygotowywaniem specjalnego wydania w serii Chrzanowskie Zeszyty Muzealne, numeru poświęconego Marianowi Kucowi prosimy o przekazywanie do Muzeum w Chrzanowie wszelkich materiałów i wspomnień związanych z jego osobą.

Zestawił Piotr Grzegorzek

dr Marian Kuc - materiały biograficzne